ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Γράφει η Μπονάνου Μαρία

Πτυχιούχος ΑΤΕΙΘ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται πολύ αυξημένα τα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας και στην Ελλάδα Οι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της μπορεί να είναι γενετικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί. Έτσι η παιδική παχυσαρκία μπορεί να οφείλεται στη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, τη μίμηση των μη ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών των γονιών, την κατανάλωση μεταξύ των γευμάτων τροφίμων πλούσιων σε λίπος και ζάχαρη, την πιεστική στάση των γονιών να καταναλώσουν τα παιδιά ολόκληρη την προβλεπόμενη μερίδα, τη χρησιμοποίηση του φαγητού ως βραβείο, δώρο ή για την εκδήλωση αγάπης και στοργής κ.α.

Η διαιτητική αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας εξαρτάται από το βαθμό της παχυσαρκίας. Όταν ένα παιδί είναι κατά 60% πάνω από το επιθυμητό βάρος του, τότε πιο θετικό αποτέλεσμα φέρνει μια υποθερμιδική δίαιτα.(στην οποία στόχος πρέπει να είναι η απώλεια 0,5 kgr /μήνα και όχι παραπάνω για να μην επηρεαστεί η ανάπτυξη του παιδιού) Όταν το πραγματικό βάρος του παιδιού είναι 30-40% πάνω από το επιθυμητό τότε πρέπει να χορηγείται μια δίαιτα για τη διατήρηση του βάρους του σε σταθερό επίπεδο για ορισμένο χρόνο μέχρις ότου το πραγματικό βάρος εξισωθεί με το αναμενόμενο για την ηλικία, το ύψος και το φύλο του. Μετά την εξίσωση αυτή χορηγείται νέα δίαιτα που επιτρέπει φυσιολογική αύξηση χωρίς όμως να δημιουργεί προϋποθέσεις για παχυσαρκία.

Πως μπορούμε να δούμε αν το παιδί μας είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο;

Ο πιο διαδεδομένος τρόπος εκτίμησης του βαθμού παχυσαρκίας στα παιδιά είναι η χρήση του ΔΜΣ . Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των παιδιών υπολογίζεται απλά από σχετικές κλίμακες σε εκατοστιαίες θέσεις που έχουν προκύψει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Για να υπολογίσετε το ΔΜΣ του παιδιού σας ακολουθήστε τον παρακάτω τύπο:

ΔΜΣ = Βάρος(σε κιλά)/ Ύψος x Ύψος(σε μέτρα)

Σύμφωνα με τον αριθμό που προκύπτει, βρείτε σε ποια θέση ανήκει στον παρακάτω πίνακα.

(BMI=ΔΜΣ)

Για παράδειγμα, αν ένα κορίτσι 8 ετών, που έχει ύψος 1,40 μέτρα και βάρος 38 κιλά, έχει ΔΜΣ = 19,4 είναι υπέρβαρο.

Ο τακτικός έλεγχος του ΒΜΙ των παιδιών είναι σημαντικός για να αρχίζει όσο το δυνατόν νωρίτερα, όπου χρειάζεται, η παρέμβαση για αλλαγή συμπεριφοράς στο επίπεδο ολόκληρης της οικογένειας, προς ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Η παχυσαρκία στα παιδιά συχνά σχετίζεται με υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία, σακχαρώδη διαβήτη και έχει επιπτώσεις και στην ψυχολογία του παιδιού. Μακροπρόθεσμα τα παιδιά αυτά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν παχυσαρκία ως ενήλικες και να παρουσιάσουν, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, διαβήτη, καρδιαγγειακή νόσο και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με το αυξημένο λίπος ως ενήλικες.

Η θεραπεία της παχυσαρκίας , ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία ,πρέπει να στοχεύει στην αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του παιδιού και να είναι συμβατή με την ανάπτυξη του (να παρέχονται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του). Πρέπει να τονιστεί ότι οι διατροφικές συνήθειες που αποκτούνται κατά την πρώτη παιδική ηλικία ακολουθούν το παιδί σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Επομένως η σωστή διατροφή του και η τροποποίηση των κακών συνηθειών σχετικά με τη δίαιτα είναι επιβεβλημένες εφόσον αφορούν και τη μετέπειτα ζωή του. Εξάλλου δεν θα πρέπει να διαφεύγει από κανέναν ότι οι συνήθειες αυτές αποτελούν έκφραση των οικογενειακών συνηθειών. Έτσι όσο καλύτερα από διατροφικής πλευράς σιτίζονται οι γονείς τόσο πιο υγιεινά διατρέφεται το παιδί τους.

Για την τήρηση διατροφικών συνηθειών που μπορούν να εξασφαλίσουν καλύτερη υγεία και να προφυλάξουν από τον κίνδυνο της παχυσαρκίας θα πρέπει να δίνεται προσοχή στα εξής:

• Θα πρέπει να προσφέρονται στο παιδί πολλά και μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προτείνονται τρία κύρια γεύματα (πρωινό μεσημεριανό, βραδυνό) και δύο ενδιάμεσα (δεκατιανό, απογευματινό)

Τα γεύματα αυτά είναι καλό να προσφέρονται τις ίδιες ώρες κάθε μέρα.

• Το μαγειρεμένο σπιτικό φαγητό με τη σαλάτα θα πρέπει να υπάρχει καθημερινά στο τραπέζι και για την παρασκευή του θα πρέπει να χρησιμοποιούνται προσεκτικά επιλεγμένες πρώτες ύλες. Το φαγητό πρέπει να είναι υγιεινά μαγειρεμένο ,αλλά και γευστικό και ευπαρουσίαστο ώστε να ενθαρρύνονται τα παιδιά να το δοκιμάσουν. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγεται το τηγάνισμα.

• Το πρωινό γεύμα θεωρείται απαραίτητο στη διατροφή των παιδιών. Πρέπει να περιέχει το 25% της ημερήσιας θερμιδικής τους πρόσληψης και να περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων .

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που τρώνε πρωινό έχουν 30%

λιγότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα σε σύγκριση με εκείνα που δεν

τρώνε. Επίσης το πρωινό ,καθώς είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας παρέχει

στα παιδιά την απαραίτητη ενέργεια για να ανταποκριθούν στις δραστηριό-

τητες τους.

• Τα παιδιά θα πρέπει να καταναλώνουν ποικιλία τροφίμων (από όλες τις ομάδες) έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά. Τουλάχιστον 1-2 φορές την εβδομάδα θα πρέπει να εντάξουν στη διατροφή τους ψάρια πλούσια σε ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα τα οποία συμβάλλουν στην πνευματική τους ανάπτυξη και στη βελτίωση της μνήμης τους

• Η διατροφή των παιδιών θα πρέπει να είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία γι αυτό κρίνονται απαραίτητα τα φρούτα και τα λαχανικά.

Επίσης θα πρέπει να γίνεται κατανάλωση οσπρίων 1-2 φορές την εβδομάδα

και να προτιμούνται τα προϊόντα ολικής αλέσεως.

• Να αποφεύγεται η ζάχαρη και τα προϊόντα που είναι πλούσια σε αυτή. Επίσης να αποφεύγονται τα συσκευασμένα τρόφιμα και να προτιμώνται οι φυσικές ανεπεξέργαστες τροφές.

• Να αποφεύγεται η κατανάλωση αναψυκτικών διότι είναι πλούσια σε ζάχαρη και συνεπώς σε θερμίδες ενώ δεν παρέχουν στον οργανισμό θρεπτικά συστατικά.

• Να αποφεύγουμε τα ενδιάμεσα γεύματα των παιδιών να είναι πρόχειρες λύσεις π.χ κρουασάν μπισκότα κ.α. αλλά να τους παρέχουμε υγιεινά γευστικά σνακ όπως φρουτοσαλάτες , φρουτοχυμούς, γιαούρτι με μέλι και κορν-φλέικς(ολικής αλέσεως),ξηρούς καρπούς αποξηραμένα φρούτα ,παστέλι κ.α

• Να αποφεύγεται η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού τύπου φαστ φουντ

διότι περιέχει πολλές θερμίδες και λιπαρά.

Τέλος, επειδή το είδος της ζωής σήμερα στις αναπτυγμένες κοινωνίες περιορίζει την ανάπτυξη πλήρους φυσικής δραστηριότητας του παιδιού ,είναι πολύ σημαντικό να δίνονται στα παιδιά κίνητρα να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα και να συμμετέχουν σε αθλητικές και κοινωνικές εκδηλώσεις ώστε να περιορίσουν τις ώρες που περνούν μπροστά στην τηλεόραση τσιμπολογώντας.